This article is aimed at discussing on the legacy of Islamic arts as a part of the comprehensiveness of Islam in line with its role as din al-fitrah that acknowledges the needs for arts in human being’s life. Art is a universal message which touches human instincts regardless of the religion, race and language while at the same time may either give positive or negative influences on them. Methodology used was document analysis, where the data was collected from books and journal articles. The reseach findings delineating the concept of arts in the Islamic perspective as well as its characteristics that make the Islamic arts products special in its own way. All kinds of arts need to adhere to the rules stated by shari’ah in order for them to be attributed to Islam and to differentiate them with the arts that are not based on Islam. Shariah compliant Islamic arts can be a medium to propagate true da‘wah without bringing confusion to the society. The Islamic arts encompass multifarious forms including architecture, calligraphy (khat), music, etc. that do not only portray the beauty and intricacies but also contain a tawhidic doctrine and moral principles that are fundamentals of the Islamic teachings.

Keywords: Arts, Islamic arts, Islamic Civilization.

Penulisan ini bertujuan untuk membincangkan tentang warisan kesenian Islam yang menjadi sebahagian daripada aspek kesyumulan Islam selaras dengan sifatnya sebagai agama fitrah yang mengiktiraf peri keperluan kesenian dalam kehidupan manusia. Kesenian merupakan satu bentuk mesej yang bersifat universal dan boleh menyentuh naluri insani tanpa mengira agama, bangsa dan bahasa, namun dalam masa yang sama ia boleh memberi pengaruh baik dan buruk kepada manusia. Metodologi yang digunakan ialah analisis dokumen, di mana data dikumpulkan daripada buku dan artikel jurnal. Dapatan kajian menjelaskan tentang konsep seni menurut perspektif Islam serta ciri-cirinya yang menjadikan penghasilan seni dalam Islam mempunyai keistimewaan yang tersendiri. Sesuatu bentuk kesenian itu perlu mematuhi peraturan yang telah ditetapkan oleh syariat bagi mewajarkannya untuk layak dinisbahkan kepada Islam dan membezakan dengan kesenian yang bukan berteraskan Islam. Kesenian Islam yang patuh syariat boleh menyampaikan mesej dakwah yang benar dan tidak membawa kekeliruan kepada masyarakat. Kesenian Islam yang merangkumi pelbagai cabang seni seperti seni bina, seni kaligrafi (khat), seni suara dan sebagainya bukan sahaja memberi gambaran keindahan dan kehalusan bahkan ianya mengandungi doktrin tauhid dan prinsip moral yang menjadi teras kepada ajaran agama Islam.

Kata kunci:Kesenian, Kesenian Islam, Tamadun Islam

Al-Quran.
Abdul Ghani Shamsudin. 2001. Seni Dalam Islam. Petaling Jaya: Intel Multimedia and Publication.
Abdullah Yusof. 2001. Aktiviti Seni dalam Masyarakat Islam. Kuala Lumpur: Jabatan Sejarah dan Tamadun Islam, Akademi Pengajian Islam Universiti Malaya.
Ahmad Kamal Abdullah. 1990. Kesenian Islam. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Amini Amir Abdullah. 1997. Tamadun Islam. Serdang: Penerbit Universiti Putra Malaysia.
Amir A. Rahman. 1991. Pengantar Tamadun Islam. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Arnold, T.W dan Guillaume. 1931. The Legacy of Islam. Dorset: Blandford Press.
Burchardt, Ibrahim Titus. 1989. Peranan Seni Halus di dalam Pendidikan Muslimin: Falsafah Kesusasteraan dan Seni Halus. Terj. Baharudin Ahmad. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Al-Faruqi, Ismail dan al-Faruqi, Lois Lamya. 1992. The Cultural Atlas of Islam. Washington D.C.: International Institute of Islamic Thought.
Al-Faruqi, Ismail R.. 1973. Islam and Art. Studia Islamica. 37:
Al-Faruqi, Lois Lamya. 1982. Islamic Art or Muslim Art. Kertas Kerja Sempena Pameran Seni Lukis dan Seni Khat. Anjuran Balai Seni Lukis Negara.
Al-Faruqi, Lois Lamya.1982. Peranan Seni dalam Islam.Dewan Budaya. Oktober: 23-25.
Grabar, Oleg. 1974. Architecture: The Legacy of Islam. Oxford: Oxford University Press.
Kamus Dewan. 2010. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Ku Zam Ku Idris. 1984. Nilai Keindahan dalam seni kraftangan Melayu, Dewan Budaya Jun: 40-43.
Mahyudin Yahya. 1998. Tamadun Islam. Shah Alam: Penerbit Fajar Bakti.
Mohd.Taib Osman dan A. Aziz Deraman. 2000. Tamadun Islam di Malaysia: Kesenian Melayu, Roh Islam Dalam Penciptaan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Muhammad Abdul Jabbar Beg. 1981. Fine Art in Islamic Civilization. Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya.
Mujani Tarimin dan Fairuz el-Basri.Pembentukan Generasi Melalui Seni. International Seminar on Islamic Thoughts. Islam: Past, Present and Future. Jabatan Usuluddin dan Falsafah, Fakulti Pengajian Islam Universiti Kebangsaan Malaysia. 7-9 Disember 2004
Othman Mohd.Yatim.1989. Warisan Kesenian dalam Tamadun Islam. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Read, Herbert. 1959. The Meaning of Art. London: Penguin Books.
Rice, David Talbot. 1975. Islamic Art. London: Thames and Hudson.
Sayyid Qutub.1984. Konsepsi Sejarah dalam Islam. Kuala Lumpur: Penerbit Gedung Gua.
Seyyed Hossein Nasr. 1987. Islamic Art and Sprituality: The Islamic Texts Society. Cambridge: London.
Shafie Abu Bakar. 1992. Kesenian Islam di Malaysia. Bangi: Jabatan Persuratan Melayu, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Sidi Gazalba. 1977. Pandangan Islam tentang Kesenian. Jakarta: Penerbit Bulan Bintang.
Sircello, Guy. 1975. A New Theory of Beauty. New Jersey: Princeton University Press.
Siti Rugayah Tibek. Seni Membentuk Nilai Murni. Kertas Kerja. Seminar Serantau Dakwah dan Kesenian.Anjuran Jabatan Dakwah dan Kepimpinan, Fakulti Pengajian Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia 7-8 Ogos 2006.
The Encyclopedia Americana.1995. International Edition. 30 vols. Danbury: Grolier Incorp.
Yusuf Qaradawi. 2002. Seni dan Hiburan dalam Islam. Terj. Muhammad Baihaqi. Kuala Lumpur: al-Hidayah Publishers.