Waqf institutions have contributed significantly towards the advancement of ummah during the golden era of Islamic civilization. In line with rapid development of Islamic financial system throughout the world, unit trust has been identified as one of the financial instruments to have potential as waqf asset. Such approach is also supported by an efficient and professional manner in managing waqf assets. However, the concept of unit trust waqf is stil at an infancy stage that requires further in-depth study on its mechanism and implementation. This study conducts a review of literature with respect to the current fatawa (Islamic legal rulings) pertaining to unit trust waqf. The main objective of this study was achieved through content analysis of the classical and contemporary books as well as fatawa associated to financial instruments including unit trusts. The finding is expected to pave the way in generating some insight to waqf managers, regulators and fund managers in establishing a dynamic and viable unit trust waqf to be implemented in Malaysia.
Abstrak
Intitusi wakaf telah memberikan sumbangan yang penting terhadap kemajuan sosioekonomi ummah sepanjang era kegemilangan peradaban Islam. Sejajar dengan kepesatan pembangunan sistem kewangan Islam dunia, wakaf unit amanah dilihat mempunyai potensi untuk diketengahkan sebagai salah satu medium atau instrumen wakaf dalam masyarakat. Pendekatan seumpama ini turut disokong oleh sistem pengurusan harta wakaf secara lebih cekap dan profesional. Walau bagaimanapun, konsep wakaf unit amanah masih berada di peringkat pengenalan di mana mekanisme dan strategi pelaksanaannya perlu diteroka dengan lebih mendalam. Kajian ini merupakan satu sorotan literatur berhubung dengan fatwa semasa berkaitan keabsahan wakaf unit amanah. Objektif utama kajian ini dicapai menerusi analisis kandungan kitab-kitab turath dan kontemporari serta fatwa-fatwa yang berkait rapat dengan instrumen kewangan termasuk unit amanah. Hasil dapatan kajian diharap dapat merintis kepada penghasilan input dan maklumat kepada pengurus wakaf, badan kawal selia dan pengurus dana berhubung dengan potensi untuk mewujudkan wakaf unit amanah di Malaysia bagi meluaskan amalan berwakaf secara lebih dinamik pada masa hadapan.
Al-Ansari, Zakariya Ibn Muhammad. t.th. Asna Al-Matalib Sharh Rawd Al-Talib. Jil. 2. T.P:
Al-Binayah Fi Sharh Al-Hidayah Maktabah Al-Islamiyyah.
Al-Buhuti, Mansur Ibn Yunus. 2005. Sharh Muntaha Al-Iradat. Jil. 2. Beirut: Mu'asassat AlRisalah.
Al-Hattab, Muhammad. 2003. Mawahib Al-Jalil Li-Sharh Mukhtasar Khalil. Jil. 6. Bayrut : Dar Al-Kutub Al-‘Ilmiyah.
Arjomand, S. A. 1998. Philanthropy, The Law And Public Policy In The Islamic World Before The Modern Era. Dalam Ilchman, F. Warren (Eds.). Philanthropy In The World’s Tradition (H. 109-132). Bloomington: Indiana University Press.
Cizakca, Murat. 1996. A Comparative Evolution Of Business Partnerships: The Islamic World And Europe, With Specific Reference Of Ottoman Archives. Leiden: E.J. Brill.
Cizakca, Murat. 1998. Awqaf In History And Its Implications For Modern Islamic Economies. Islamic Economic Studies, 6(1), 43–70.
Cizakca, Murat. 2000. A History Of Philanthropic Foundations, The Islamic World From The Seventh Century To The Present. Istanbul: Bogazici University Press.
Dodik Siswantoro & Mirantika Kartika Dewi. 2011. The Effectiveness Of Waqf Fund Raising Through Mutual Fund In Indonesia. In Kahf, Monzer. & Siti Mashitoh Mahamood (Ed.), Essential Readings In Contemporary Waqf Issues, Cert Publications, Kuala Lumpur.
Gaudiosi, M. M. 1988. The Influence Of The Islamic Law Of Waqf On The Development Of The Trust In England: The Case Of Merton College. University Of Pennsylvania Law Review, 136(4), 1231-1261.
Hodgson, M.G.S. 1974. The Venture Of Islam: Conscience And History In A World Civilization. Jil. 2. Chicago: The Universsity Of Chicago Press.
Ibn Abidin. 1966. Hasyiah Radd Al-Mukhtar. Jil. 4. Kaherah: Al-Babi Al-Halabi.
Ibn Taymiyah. 1995. Majma‘ Al-Fatawa. Vol 31. T.P.: Majma Malik Fahd.
Ibn-Qudamah. 1983. Al-Mughni. Dar Al-Kitab Al-Arabi. Beirut: Dar Al-Arabi.
International Accounting Standards 32 (IAS 32). 2003. Financial Instruments: Presentation.
Kahf, Monzer. 2011. Financing The Development Of Awqaf Property. Dalam Monzer Kahf Dan Siti Mashitoh Mahamood (Eds.), Readings In Contemporary Waqf Issues (H.
165-202). Kuala Lumpur: CERT Publications Sdn. Bhd.
Al-Kasani. 2008. Bada’i‘ Al-Sana’i‘ Fi Tartib Al-Shara’i‘. Beirut: Dar Al-Ma’rifah.
Marjan Muhammad, Beebee Salma Sairally & Fakhrukh Habib (Eds.). 2015. Islamic Capital Markets: Principles & Practices. Kuala Lumpur: International Shariah Research Academy For Islamic Finance (ISRA).
n.a. 2010. Accounting And Auditing Organization Of Islamic Financial Institutions (AAIOFI). Sharia‘ Standards For Islamic Financial Intitutions.
Nizam, Al-Syakh 2002. Al-Fatawa Al-Hindiyah Fi Madhhab Al-Imam Al-Azam Abi Hanifah Al-Nu’man. Beirut: Dar Ihya' Al-Turath Al-`Arabi.
Securities Industry Development Corporation (SIDC). 2009. Soal Jawab Pelabur, Langkah Permulaan Pelaburan. Kuala Lumpur: SIDC.
Siti Mashitoh Mahamood. 2006a. Waqf In Malaysia: Legal And Administrative Perspective. Kuala Lumpur: University Malaya Press.
Syahnaz Sulaiman. 2012. Isu Pembangunan Wakaf Menggunakan Struktur Amanah Pelaburan Hartanah Islam (Islamic Real Estate Trust/I-REIT) Di Malaysia: Satu Tinjauan. Kanun, 24, No. 2, 149-177.
Abul Hasan M. Sadeq. 2002. Waqf, Perpetual Charity And Poverty Alleviation. International Journal Of Social Economics, 29(1/2), 135–151.
Sohaimi Mohd Salleh & Syarqawi Muhammad. 2008. Waqaf Development In Malaysia: Issues And Challenges. Jurnal Pengurusan JAWHAR 2(1), 1-24.
Suhrawardy, Al-Ma’mun. 1911. The Waqf Of Movables. Journal Of Asiatic Society Of Bengal 7, 324-430.
Abu Bakar Yang. 2014. Pembangunan Wakaf (Perbadanan Wakaf Negeri Selangor). Kertas Kerja Dibentangkan Di Seminar Waqaf Antarabangsa 2014, Hotel Istana Kuala Lumpur.
Al-‘Ayni. 1990. Al-Binayah Fi Sharh Al-Hidayah. Beirut: Dar Al-Fikr.
Al-Busharah, Khaled M. 2012. Kuwait Awqaf Public Foundation, (KAPF), Developmental Social Experience And Prospects. Kertas Kerja Dibentangkan Di The Arab Forum Towards A New Welfare Mix: Rethinking The Role Of The State, Market And Civil Society In The Provision Of Basic Social Services, Beirut.
Aminah Mohsin & Mohammad Tahir Sabit Mohammad. 2011. Weaknesses Of Current Capital Raising, Financing, And Investment Methods Of Awqaf (Islamic Trusts). Kertas Kerja Dibentangkan Di International Conference On Social Science And
Humanity, International Proceedings Of Economics Development Research
(IPEDR) (Jil. 5, H. 401-405). Singapore: IACSIT Press.
Mohd Nahar Mohd & Haneef. 2015. Repositioning Issues Of Waqf As A Third Sector Organisation Into The Mainstream Economy. Asia Pacific Awqaf Congress Organized By Awkaf Australia & Sydney University Law School Sydney, Australia: 15 – 17 April 2015.
Shamsiah Abdul Karim. 2007. Contemporary Waqf Administration And Development In Singapore; Challenges And Prospect. In The Singapore International Waqf Conference (Pp. 1–10).
Siti Mashitoh Mahamood. 2006b. Perundangan Wakaf Dan Isu-Isu Berbangkit. Kertas Kerja Dibentangkan Di Konvensyen Wakaf Kebangsaan, Hotel Legend, Kuala Lumpur.
Baharuddin Sayyin, Asmak Ali & Salahudin Suyurno. 2006. Kajian Perbandingan
Pengurusan Wakaf Di Malaysia: Kajian Kes Di Johor, Melaka, Perak, Pulau Pinang,
Sabah, Sarawak, Selangor, Terengganu Dan Perbadanan Wakaf Malaysia. (Tesis, Pusat Pemikiran Dan Kefahaman Islam, Universiti Teknologi MARA, Shah Alam, Selangor, Malaysia.
Shamsiah Abdul Karim. 2010. Contemporary Shari‘ah Structuring For The Development And Management Of Waqf Assets In Singapore. (Tesis Kedoktoran Tidak Diterbitkan). Durham University, United Kingdom.
Siti Salwa Mustapa. 2007. Pengurusan Dan Pembangunan Harta Wakaf Kajian Di Terengganu. (Disertasi Ijazah Sarjana Tidak Diterbitkan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Malaysia.
Syahnaz Sulaiman. 2016. Transformasi Pembangunan Harta Wakaf Menerusi Mekanisme Dana Amanah Hartanah Islam. Tesis Doktor Falsafah. Universiti Malaysia. Kuala Lumpur.
Yayasan Wakaf Malaysia. 2016. Waqf Property Development Transformation Master Plan Study In Malaysia. Putrajaya: Yayasan Wakaf Malaysia.
Dar Al-Ifta’ (2006). Fatwa No. 359. http://Www.Dar-Alifta.Org/Ar/Viewfatwa.Aspx?Sec=Fatwa&ID=13075 (diakses pada 16 Mac 2017). Suruhanjaya Sekuriti. (2017). Unit Trust Funds In Malaysia – Summary Of Statistics. Https://Www.Sc.Com.My/Data-Statistics_170915/Unit-Trust-Funds-In-MalaysiaSummary-Of-Statistics/ (diakses pada 24 Julai 2018).
Pandangan yang dinyatakan dalam artikel ini adalah pandangan penulis. Al-Qanatir: International Journal of Islamic Studies tidak akan bertanggungjawab atas apa-apa kerugian, kerosakan atau lain-lain liabiliti yang disebabkan oleh/timbul daripada penggunaan kandungan artikel ini.